De oliemarkt heeft in 2022 tot dusver een aantal spannende maanden achter de rug. Naast de langetermijnproblemen rond klimaatverandering en de regelmatige verschuivingen in productieniveaus van olielandenclub OPEC zijn oliemarkten flink geraakt door de oorlog in Oekraïne.

Ook in minder extreme tijden kunnen olieprijzen sterk schommelen als gevolg van geopolitieke ontwikkelingen die het aanbod raken en verschuivingen in de vraag. Maar dit jaar is de beweeglijkheid van olieprijzen extreem hoog, vooral door de militaire agressie van Rusland en de reactie daarop van het Westen.

Binnen enkele dagen na de invasie van Oekraïne schoot de olieprijs naar bijna 140 dollar per vat, omdat handelaren zich voorbereidden op een ernstige verstoring van he wereldwijde aanbod. Sindsdien zijn prijzen teruggevallen tot ongeveer 100 dollar per vat, maar olieprijzen liggen nog steeds 30 procent hoger dan aan het begin van dit jaar.

Analist Callum Bruce van zakenbank Goldman Sachs waarschuwt dat de beweeglijkheid van olieprijzen niet van korte duur is en heel goed een aantal jaren kan aanhouden. “We verwachten al langer dat olieprijzen kunnen stijgen in de nasleep van de coronapandemie, maar daar komt sinds dit jaar ook het vooruitzicht van verhoogde beweeglijkheid bij”, schrijft Bruce in een recent marktrapport.

"De gebruikelijke buffers voor het olie-aanbod, zoals olievoorraden en reservecapaciteit bij de productie, zijn niet meer beschikbaar. Dat heeft tot abrupte prijsbewegingen geleid. Aanhoudende schokken in het aanbod, mede door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, zorgen voor extra volatiliteit."

Bruce merkt ook op dat de volatiliteit wordt versterkt door ontwikkelingen op de kredietmarkt. "De beweeglijkheid van prijzen beperkt zowel de snelle verhandelbaarheid van olie als de toegang tot het kredieten om de financiële en fysieke grondstoffenhandel ordelijk te laten verlopen. Ook is er onzekerheid over investeringen in de oliewinning op de middellange tot lange termijn. Die investeringen zijn teruggeschroefd in een periode van lagere olieprijzen en een overvloedig aanbod. Daarnaast is er altijd nog de bezorgdheid van politici en beleggers over de invloed van duurzaamheidscriteria op de olie-industrie."

Olielandenclub OPEC doet weinig om de prijzen te laten dalen, merkte Bruce op. Bovendien zal een verhoging van de Amerikaanse olieproductie zal pas na enige tijd effect hebben.

OPEC kan het aanbodprobleem niet verhelpen

Dinsdag heeft de organisatie van olie-exporterende landen (OPEC) de Europese Unie laten weten dat het "bijna onmogelijk" zou zijn om Russische olie te vervangen, als de aanvoer zou worden afgesneden als gevolg van sancties of boycots.

Secretaris-generaal Mohammad Barkindo van de OPEC heeft gewaarschuwd voor een potentieel verlies van meer dan 7 miljoen vaten per dag aan Russische olie en oliegerelateerde producten als gevolg van "sancties of andere acties" van westerse regeringen.

"De OPEC zelf is nog steeds niet bereid om het aanbod uit te breiden en bijvoorbeeld gebruik te maken van de beperkte reservecapaciteit die de markt nog heeft in Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten", aldus analist Bruce. "De enige andere bron van aanbod op korte termijn is Amerikaanse schalieolie. De beschikbaarheid van extra volumes kan echter tot negen maanden op zich kan laten wachten, vanwege knelpunten in de aanvoerketens. Dit maakt deze mogelijkheid van productie-uitbreiding onaantrekkelijk en het is de vraag of hiermee het aanbodprobleem verholpen kan worden."

Bruce geeft aan dat de markt ook rekening moet houden met een lagere vraag naar olie, als gevolg van de hoge prijzen. De hoge olieprijzen hebben een negatieve invloed op de economie en dat zorgt uiteindelijk voor een lagere vraag naar energie."Onzekerheden over vraag en aanbod zijn veel groter dan in het verleden en dat heeft de volatiliteit alleen maar verder versterkt."

Volatiliteit is niet per se slecht nieuws voor iedereen. Slimme beleggers krijgen meer kansen om te profiteren als de olieprijs sterk beweegt.

Volatiliteit op de oliemarkt is een blijvertje

De analist van Goldman raadt beleggers aan om voorlopig in hun portefeuille een grotere positie aan te houden in grondstoffen en rekent op 12-maands rendement op grondstoffen van 28 procent. "Onze prognose voor de olieprijs is 125 dollar per vat in de tweede helft van 2022, met risico's die eerder wijzen in de richting van stijgende dan dalende olieprijzen."

"Bovendien zijn grondstoffen in periodes van hoge inflatie en tijdens cycli waarin de Federal Reserve het monetair beleid verkrapt, een belangrijk diversificatiemiddel voor evenwichtige beleggingsportefeuilles, omdat zij geen correlatie hebben met traditionele activa zoals aandelen en obligaties", aldus Bruce.

LEES OOK: Rusland zal de oorlog ‘binnen twee maanden’ beëindigen als het Westen gas en olie compleet gaat boycotten, zegt een voormalig adviseur van Poetin